2021#4 (augustus / september)

Toen & Nu

geschiedenis

Rationele grond: Nederland volgens Auke van der Woud

door Ad Maas

Het landschap bepaalt de levens van de mensen die erin wonen, maar juist in Nederland is het omgekeerde net zo waar. Deze wisselwerking, blijkt uit Auke van der Wouds inmiddels monumentale serie over het onderwerp, kunnen we zien als een gestage beweging richting rationalisering, ordening en efficiëntie. Of juist het omgekeerde? Een oeuvrebespreking door Ad Maas.
dekolonisatie dekolonisatie

Brieven uit Suriname: uitgefilterd

door Iwan Brave

25 jaar geleden besloot de Surinaams-Nederlandse journalist Iwan Brave Nederland te verruilen voor Suriname, uit onvrede over een minderhedendebat waarin vooral over minderheden gesproken werd, maar zelden met hen. In Brieven uit Suriname blikt hij terug op het Nederland van toen, en naar het Nederland van nu. Hoe staan we ervoor, vanuit De West bezien? Brieven uit Suriname, deel 2: uitgefilterd.
kolonialisme

Ambon, Banda en de VOC: koloniale geschiedenis in perspectief

door Michiel Baas

Eerdere studies die zich met de zogenaamde ‘Amboyna Massacre’ van 1623 bezighielden, waren veelal langs Britse of Nederlandse scheidslijnen verdeeld. Michiel Baas leest vier nieuwe en nuancerende publicaties over Ambon en de Banda-eilanden ten tijde van de Nederlands kolonisatie, die tot in de twintigste eeuw tot de nationale verbeelding bleven spreken.

Politiek & Maatschappij

dekolonisatie

Meerstemmig mozaïek: onze (post)koloniale verhalen

door Jetske Brouwer

Jetske Brouwer leest het door Nancy Jouwe samengestelde Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis, dat nadrukkelijk voor een meervoudig perspectief kiest: ‘De artikelen in Gendered Empire vormen samen een sprekend mozaïek van het Nederlandse koloniale verleden en zijn doorwerking in onze eigen tijd.’
technologie publieke ruimte

De kracht van xtc: verbieden, gedogen of legaliseren?

door Marian Husken

Hedendaags drugsgebruik is modegevoelig en laat zich niet sturen door beleid, laat staan door verboden of repressie. De twee recente boeken XTC: een biografie en Nederland drugsland zien de realiteit van xtc-gebruik en -beleid opnieuw onder ogen. Marian Husken leest de twee boeken en ontwaart waardevolle inzichten op de populaire partydrug en de ontwikkelingen van synthetische drugs in Nederland.
publieke ruimte

Het optimisme van Owen Hatherley

door Aimée Plukker

Brutalistische bouwwerken, doorgeslagen kapitalisme en de ultieme socialistische stad. De Britse architectuurcriticus en veelschrijver Owen Hatherley reist al jaren het Europese continent af om politieke ruimtes in al hun verscheidenheid vast te leggen en duiden. Aimée Plukker leest zijn snel groeiende oeuvre.

Wetenschap & Wij

filosofie biologie

Orde in de chaos: over de vraag wat leven is

door Renée van Amerongen

Wat is leven eigenlijk? Eeuwenlange filosofische discussies terzijde, kan een mens redelijk goed inschatten of er iets levends of niet-levends voor z'n neus staat. Het wordt pas echt moeilijk als het gaat om microscopische eencelligen, maar daarvoor kunnen we nu gelukkig te rade gaan bij de boeken van Nurse, Davies, Zimmer en Zernicka-Goetz, betoogt Renée van Amerongen.
gezondheid

Strijden tegen stigma

door Irene Geerts

Mensen met psychische problemen zijn daarmee dubbel belast: niet alleen lijden zij onder hun aandoeningen, ze krijgen ook al eeuwenlang te maken met verschillende vormen van maatschappelijk stigma. Onderzoeker Irene Geerts houdt twee recente pleidooien tegen die stigmatisering tegen het licht van de recente geschiedenis.
wetenschapsbedrijf

Wat wetenschap (niet) waar maakt

door Wytske Versteeg

Is wetenschap tegenwoordig een cumulatieve ‘kennismachine’? Al zolang er wetenschappers bestaan onderhouden zij complexe en historisch veranderlijke relaties met de samenlevingen waar zij deel van uitmaken. In een vogelvlucht langs recente titels en verschillende disciplines laat Wytske Versteeg zien dat het uitmaakt welke taal we gebruiken voor het beschrijven van wetenschappelijke activiteit, en dat een heldere opvatting van wat wetenschap vermag essentieel is voor een gezonde democratische orde.

Kunst & Literatuur

oeuvre

Oscar Wilde: het schrijverschap als oeuvre

door Maarten Asscher

Wat is het toch met de alsmaar groeiende reputatie van Oscar Wilde? De schrijver was zijn tijd ver vooruit: het type bevrijdende en tegelijk existentiële zelfrealisatie dat zijn handelsmerk was, zou pas na de Tweede Wereldoorlog weer in de Europese literatuur optreden.
muziek

Het prisma Wagner

door Hidde Slotboom

In Wagnerism: Arts and Politics in the Shadow of Music laat Alex Ross zien dat bewonderaars van Richard Wagners muziek heus niet alleen in nazi-Duitsland te vinden waren, maar dat elk land wel zijn eigen Wagner had. Wagners muziek en persona zijn daarmee een prisma van de moderniteit in al haar dubbelzinnigheid. Hoe, waarschuwt Hidde Slotboom, de kunsten zowel kunnen verrijken als verblinden.
poëzie oeuvre

Olga Tokarczuk en het ‘wordende organisme’ van de werkelijkheid

door Arent van Nieukerken

Aan de hand van drie romans zet polonist Arent van Nieukerken uiteen hoe het werk van Olga Tokarczuk bezien moet worden binnen de Poolse traditie, en schetst daarmee haar complexiteit. Tokarczuks werk is niet de eenduidige afwijzing van de nationale mythes die haar critici ervan maken, maar een poging die tot iets nieuws samen te smeden.
schrijvers over schrijvers

Qu’est-ce qu’un auteur?

door Mira Feticu

Voor de reeks 'Schrijvers over schrijvers' herleest Mira Feticu de hilarische novelle Deserteren van Annelies Verbeke die zich over de literatuurwetenschap buigt. Net als Verbeke ziet ze dat de Auteur niet dood is, hij deserteert hooguit af en toe.
  • Annelies Verbeke, Deserteren (Manteau 2019), 120 blz.
Advertentie
Banner