2020#6 (december / januari)

Politiek & Maatschappij

liberalisme

De overwinning van het hyperkapitalisme

door Nico Wilterdink

Wat kan en moet er in de plaats van het huidige hyperkapitalisme komen? Nico Wilterdink bespreekt de voorstellen van economen Thomas Piketty, Branko Milanovic en Joseph Stiglitz. Kapitalisme blijft in enigerlei vorm bestaan, verwachten zij. Wat de mogelijkheid van hervormingen betreft zijn ze niet allemaal even optimistisch.
economie

Van de superrijken hoeven we het niet te verwachten

door Clarice Gargard

‘Zij’, de superrijken, bepalen de regels, ziet Clarice Gargard in Waarom de superrijken de wereld niet zullen veranderen van Anand Giridharadas. In tegenstelling tot wat we zijn gaan geloven, moeten we voor waarlijke verandering niet naar hen, maar naar onszelf kijken, betoogt de auteur. Maar hoe doe je dat, als hard werken niet genoeg is?
politiek

Diplomatie van de nieuwe gemeenschappelijkheid

door Tijl Nuyts

Met Groetjes uit Vlaanderen analyseert Mohamed Ouaamari niet alleen de Antwerpse, Vlaamse en Belgische politiek, maar (her)vertelt hij ook de nog te onbekende geschiedenis van de Vlaams-Marokkaanse migratie vanuit zijn eigen perspectief. Het resultaat is een open dialoog waarin de Vlaamse identiteit niet wordt opgepompt, maar evenmin geringschat, leest Tijl Nuyts.
publieke ruimte

Femke Halsema en De Telegraaf

door Daniël Rovers

De Telegraaf heeft een uitgesproken hekel aan activisten, vooral als ze links zijn. Maar wat maakt dat de grootste en wakkerste krant van Nederland Femke Halsema, toch niet het schoolvoorbeeld van een radicaal-links politicus, tot doelwit verklaarde? Daniël Rovers over de niet al te innige relatie tussen Halsema en ‘de T’.
geopolitiek

Uitjes met de Veiligheidsraad

door Benjamin Duerr

De deelname aan de VN Veiligheidsraad bood Nederland de kans mee te spelen op het wereldtoneel. Een prestigieuze rol, maar voor een klein land als Nederland niet een met veel slagkracht. Met een oranje das toont hoe een 'lichtgewicht' als Nederland toch op internationale schaal een politiek van soft power kon bedrijven, ziet Benjamin Duerr.

Kunst & Literatuur

biografie roman

Ferrante als klassieker

door Jacqueline Klooster

De kluwen en draden, de thematische consistentie van het doolhof — de intrigerende ambivalentie en gelaagdheid in het werk van Elena Ferrante hebben geleid tot een ware hausse. De moderne, afwezige auteur bij uitstek, schrijft Jacqueline Klooster. Maar wie en waar is Ferrante eigenlijk?
essays biografie literatuurwetenschap

Verstoorde ontwikkeling: het gebrek aan toekomst in de romans van de millennialgeneratie

door Hans Demeyer & Sven Vitse

Millennialproza wordt getypeerd door impasse: hoezeer de personages ook pogen betekenis te geven aan hun leven, nooit wordt deze bewaarheid, schrijven Hans Demeyer en Sven Vitse in deze bewerkte voorpublicatie van Affectieve crisis, literair herstel. Drie exemplarische romans getuigen van negatieve en ambivalente emoties — gevoelens van verlamming, leegte en onthechting.
Joost Zwagerman Essayprijs

Een jas die past

door Anouk Kootstra

Vanavond wordt de derde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 312 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandsenboekengids.com. Aflevering een: Anouk Kootstra, met haar essay over klassemobiliteit, de rol die cultuurconsumptie daarbij speelt en een jas (die past).
Joost Zwagerman Essayprijs

Een Indische cultuur van schaamte, zwarte gaten en zwijgende raadsels

door Eelco Couvreur

Vanavond wordt de derde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 312 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandsenboekengids.com. Aflevering zes: Eelco Couvreur, met zijn essay over schuld en schaamte in de Oost.
Joost Zwagerman Essayprijs

Zijn geur, zijn hand

door Wiel Dorssers

Vanavond wordt de derde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 312 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandsenboekengids.com. Aflevering twee: Wiel Dorssers, met zijn essay over de rol van geur en de fluïditeit van de herinnering.
Joost Zwagerman Essayprijs

Jilla

door Fatiha al Mansouri

Vanavond wordt de derde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 312 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandsenboekengids.com. Aflevering drie: Fatiha al Mansouri, met haar essay over Mo, die in de gevangenis leerde ‘maar’ een nummer te zijn.
Joost Zwagerman Essayprijs

Twitteren waar eens de grutto vloog

door Marcel Oden

Vanavond wordt de derde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 312 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandsenboekengids.com. Aflevering vijf: Marcel Oden, met zijn essay over feit, fictie en waarheid op schrift.
Joost Zwagerman Essayprijs

Taal is de eerste en grote verdeler

door Laura Weeda

Vanavond wordt de derde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 312 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandsenboekengids.com. Aflevering vier: Laura Weeda, met haar essay over het aangrijpen van taal om elkaar en onze systemen te doorgronden.

Toen & Nu

oudheid

Klassieke grootheid

door Piet Gerbrandy

Naar eigen zeggen (en schrijven) was Cicero een groot man, die met zijn vele publicaties ook niet schroomde zijn eigen positie als klassiek auteur veilig te stellen. Maar hoe teken je het leven en de nalatenschap van een auteur met zo'n georchestreerd oeuvre op? In ieder geval niet door de onzorgvuldig afgeleverde brontekst dan ook op de letter onzorgvuldig te vertalen, ziet classicus Piet Gerbrandy.
geschiedenis

Wat voor democratie? Tegencultuur en persvrijheid in het moderne Spanje

door Maxim Rigaux

De omvorming van Spanje tot democratische rechtsstaat verliep niet zonder horten of stoten. Maar ook vandaag de dag zijn die democratische beginselen nog altijd in het gedrang, leest Maxim Rigaux in twee boeken die voor de nodige ophef zorgden in Spanje.
dekolonisatie

Postkoloniale diagnose, kosmopolitische remedie

door Jetske Brouwer

In haar uitvoerige intellectuele geschiedenis staat Adom Getachew een postkoloniaal kosmopolitisme voor — te beginnen bij een erkenning van de continuering van imperiale overheersing. Haar protagonisten zijn daarbij niet alleen politieke activisten, ziet Jetske Brouwer, maar evengoed geïnformeerde stemmen die de inconsequenties en manco’s van intellectuele tradities blootleggen.
dekolonisatie

Cultuur en dekoloniale oefeningen: van erkennen naar ontleren

door Astrid Korporaal

Onlangs adviseerde de Raad voor Cultuur het kabinet de koloniale geschiedenis te erkennen en van het repatriëren van roofkunst een van de pijlers onder het cultuurbeleid te maken. Niet om het geweld uit te wissen, maar veeleer om de schade ervan tastbaar te maken, leest Astrid Korporaal in Ariella Aïsha Azoulays Potential History.
oorlog

Femma, Auschwitz en de rol van Calmeyer: een polemiek

door Els van Diggele

Onlangs betoogde Hans Ulrich Jessurun d'Oliveira in de Nederlandse Boekengids dat Els van Diggele's Het raadsel van Femma de rol van Hans Calmeyer tijdens de bezetting te eenduidig optekent. Calmeyer was voor de bezetter verantwoordelijk voor het determineren van Joodse afkomst bij twijfelgevallen, en daarmee direct betrokken bij het lot van de betrokkenen. Maar hoe zijn betrokkenheid te kenschetsen: was die te goeder trouw of toch niet? Van Diggele en twee nauw betrokkenen bij de controverse rond het geplande Osnabrückse eerbetoon aan Calmeyer reageren.

Wetenschap & Wij

natuurkunde

Quantummechanica met open vizier

door Daan Mulder

De quantummechanica is mettertijd synoniem komen te staan voor onbegrijpelijkheid. De populairwetenschappelijke literatuur heeft dat er niet beter op gemaakt. Maar wat weten we nu eigenlijk wel, en wat niet over de quantummechanica? En hoe moeten we de paradoxen begrijpen? Daan Mulder bespreekt drie recente boeken.
gezondheid

Hans Asperger en de autismedynamiek

door Annemieke van Drenth

Dat autisme nu meer bekendheid geniet zorgt niet voor meer duidelijkheid over wat de stoornis nu precies is. Historisch gezien loopt er een dunne scheidslijn tussen diagnosticeren en veroordelen, laat Annemieke van Drenth zien aan de hand van de zwarte bladzijden uit het onderzoek naar autisme.
filosofie klimaat

Waarom ik behalve wetenschapper ook klimaatactivist ben

door Peter Roessingh

Doorgaans bemoeien wetenschappers zich niet met klimaatactivisme: traditioneel gezien is het immers hun taak om objectief de feiten te rapporteren. Maar is deze tweedeling tussen objectiviteit en activisme nog wel houdbaar nu we midden in een klimaatcrisis zitten? Evolutiebioloog Peter Roessingh beweert van niet.
biologie

Het Vondelpark, de Kaaistoep en de stedelijke flora: over het nut van amateurwetenschappers voor biodiversiteitsonderzoek

door Jelle Reumer

De rol van de citizen scientist voor de biologische inbreng kan niet onderschat worden, weet bioloog en voormalig directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam Jelle Reumer. Het regenwoud moge dan spannend klinken, voor interessante vondsten hoef je niet ver. Wat dacht je bijvoorbeeld van de Aphaereta vondelparkensis, een Amsterdamse sluipwesp? Twee boeken over stadsflora en -fauna.
Advertentie
Banner