2016#5 (oktober / november)

Politiek & Maatschappij

publieke ruimte technologie

Googles Technate: spelen in een hof van heden, met commandotoren

door Elsbeth Ronner

Architecte Elsbeth Ronner zag de plannen voor het nieuwe Google-hoofdkantoor en moest onwillekeurig denken aan het werk van Reyner Banham, R. Buckminster Fuller en Johan Huizinga. Wat voor spel is het, dat Google en zijn architecten spelen?
democratie

Duitse delingen

door Steven van Schuppen

Duitsland: ooit de plaag van Europa, nu onze grote betrouwbare oosterbuur. Maar de reus lijkt te wankelen, ten prooi te vallen aan ‘de Duitse ziekte’. Gaat het wel goed daar in het oosten? Steven van Schuppen neemt de temperatuur.
geopolitiek

Onkunde, onbegrip en onbehagen: Turkije in Nederland nu

door Alexander H. de Groot

De vierhonderd jaar oude betrekkingen tussen Nederland en Turkije waren nog nooit zo nauw als nu, en nog nooit zo slecht. We zien een re-actualisatie van middeleeuwse vijandbeelden en cliché’s die het zicht op de culturele en politieke realiteit belemmeren. Dit betekent een gevaar voor onze samenleving en leidt tot onnodig veel spanningen tussen de 'echte' Nederlanders en de niet minder echte Turkse Nederlanders. Wat is er toch aan de hand? Een pleidooi tegen snelle meningen en reacties en voor kennis en onderzoek.

Toen & Nu

dekolonisatie

Schuld en onschuld in postkoloniaal Nederland

door Remco Raben

Voor wie dacht dat Nederland zijn koloniale verleden wel zo’n beetje achter zich had gelaten, zijn het verrassende tijden. In plaats van het onaangeroerd weg te laten zakken in een steeds verder verleden, bevraagt een nieuwe generatie postkoloniale Nederlanders de koloniale nalatenschap juist met steeds meer verve. Tot groeiend begrip en onbegrip. Met hun verdiensten en gebreken wijzen twee belangrijke recente bijdragen aan het debat ons wellicht de richting voor een volgende stap.
geschiedenis

Hitlers program

door Arnold Heumakers

De nieuwe Duitse editie van Mein Kampf die begin dit jaar verscheen heeft in de Nederlandse pers opvallend weinig aandacht gekregen. Hoe komt dat, en is het terecht? Het feit dat Mein Kampf voor het eerst sinds 1945 weer legaal kon verschijnen, werd uiteraard wel als nieuwsfeit gemeld. Maar veel…
  • Bezorgd door Christian Hartmann, Thomas Vordermayer, Othmar Plöckinger & Roman Töppel, Mein Kampf. Eine kritische Edition (Institut Für Zeitgeschichte 2016), 1966 blz.

Wetenschap & Wij

biologie

Hamburgers met een hoge c

door Frans W. Saris

‘Niet de zonde moet verleiden’, waarschuwt Louise Fresco in haar magnum opus, ‘maar het verstandige moet onweerstaanbaar worden.’ Loh en Harmon ontdekten een parallellie tussen het verlies aan biodiversiteit en talenrijkdom. Als we Abram de Swaans Q-waarden voor talen mogen toepassen op ons voedsel blijkt: het gevaar dat het Engels is voor de kleine talen, dat is de hamburger voor de biodiversiteit.
filosofie

Wagner, Nietzsche en het multiculturele ideaal

door Martine Prange

Duitse intellectuelen, filosofen, kunstenaars, schrijvers en politici hebben sinds het verlichte, politieke kosmopolitisme van Kant en het meer romantische, artistieke kosmopolitisme van Herder en Goethe altijd een voortrekkersrol gehad in het debat over Europa’s eenwording en de rol van de natiestaat daarin. Tegenwoordig denken we vooral aan Heinrich Heine, Stefan Zweig en Thomas Mann als erflaters van Goethe en echte ‘Duitse Europeanen’, en aan Jürgen Habermas en Angela Merkel als Duits-Europese voortzetters van het kantiaanse kosmopolitisme. Veel minder bekend is dat ook de politieke en cultuurfilosofie van Friedrich Nietzsche (1844-1900) één grote poging was om à la Goethe en Heine af te rekenen met nationale geborneerdheid en te ‘ver-Europeaniseren’.
wetenschapsbedrijf

Making sense of an overheated world

door Thomas Hylland Eriksen

Nu het werk van zijn onderzoeksgroep in het kader van het interdisciplinaire onderzoeksproject ‘Overheating: The three crises of globalisation. An anthropological history of the early 21st century’ (European Research Council 2011 advanced grant) voltooiing nadert, weet Thomas Hylland Eriksen het zeker: zonder verregaande interdisciplinaire samenwerking op alle niveaus van onderwijs en onderzoek zal de mensheid er hoe dan ook niet in slagen de drie gelijktijdige crises van de globalisering – de economische, de culturele en de klimatologische – het hoofd te bieden. Een kritiek op kennisdomeinen en de academia, én een vurig pleidooi voor radicale interdisciplinariteit en maximale interactie tussen wetenschap, kunst en maatschappij; niet toevallig ook het credo van de Nederlandse Boekengids.
technologie

Menselijkheid in het robottijdperk

door Cees Zweistra

Begin deze maand maakte de ING-bank bekend dat zij ondanks een recordwinst ruim vijftien procent van het personeelsbestand zal schrappen. Toenemende digitalisering maakt die stap volgens de ING zowel noodzakelijk als mogelijk, waarmee de bank meegaat in de trend die software-ondernemer Martin Ford op populairwetenschappelijke wijze probeert te duiden. De ‘opmars van robots’ en andere informatietechnologie is een feit, maar hoe ermee om te gaan? In ieder geval niet door ons zonder meer mee te laten voeren op deze golf.

Kunst & Literatuur

oeuvre
Advertentie
Banner