2021#2 (najaar) (najaar)
Kunst & Literatuur
boekencultuur
poëzie
poëzie
beeldende kunst
poëzie
poëzie
Ter inleiding: Dante en de wereld van het boek
door Stephen van Beek
Ze hadden zich er op verheugd, de Italianen. Al jaren geleden kon iedereen die in staat was een kalender te raadplegen, constateren dat er een groots jubileum aanstaande was: in september 2021 is het exact zevenhonderd jaar geleden dat de dichter Dante Alighieri in Ravenna zijn laatste adem uitblies.
De weg omhoog: Dante, vreemdeling
door David Rijser
Bij nader inzien was mijn eerste kennismaking met Dante, nu zo’n veertig jaar geleden, veelbetekenend. Ik studeerde klassieke talen en was jong, overmoedig en pretentieus. Mijn tenenkrommend beperkte blikveld zag met name twee grote schrijvers na de klassieken, Dante en Shakespeare, die je moest lezen om erbij te horen. Na Shakespeare, liet ik mijn naar distinctie hunkerende oog op Dante vallen.
Het nieuwe dichten: Dante en de anderen
door Wim Verbaal
14 september 1321, de dag van de Kruisverheffing, Durante di Alaghiero degli Alaghieri, zoals Dante’s volledige naam luidt, blaast de laatste adem uit. ‘Hij heeft de laatste sacramenten ontvangen en zich met God verzoend door berouw te betonen over alles waar hij als mens tegen Gods wil ingegaan was’, aldus…
Dante in transnationaal perspectief
door Monica Jansen
Net als veel andere cultuurstudies maakt ook Italiëstudies de ‘transnational turn’. De multiculturele samenstelling van de Italiaanse bevolking en de globalisering van kapitaal en goederenstromen laten zien dat nationale grenzen poreus en dynamisch zijn. Deze zogenaamde ‘transnationale’ opvatting van de Italiaanse geschiedenis, taal en cultuur impliceert dat de literaire canon…
Dante op zijn kop: Alice Notleys feministische epos «The Descent of Alette»
door Vita Westra
Dante mag zijn beroemdste werk een komedie noemen (en dat van Vergilius een tragedie), wij beschouwen de Divina Commedia tegenwoordig doorgaans als een epos. Daarmee plaatsen we het in een rijtje waartoe de meest verheven werken van de Westerse literatuurgeschiedenis behoren: de epische traditie. Wat werken als die van Homerus…
- Alice Notley, The Descent of Alette (Penguin 1996), 160 blz.
Licht, zicht en liefde: enkele kanttekeningen bij ‘Paradiso‘
door Piet Gerbrandy
Is het mogelijk een sublieme ervaring na te vertellen? Dat lijkt problematisch, want kenmerkend voor het sublieme is dat op het moment zelf het ik tijdelijk opgeheven wordt doordat subject en object samenvallen, zodat de persoon die zich het gebeuren achteraf wil herinneren niet kan terugvallen op wat hijzelf heeft…
Wetenschap & Wij
astronomie
Midden-Oostenstudies
Tussen hel en hemel: «De Goddelijke Komedie» en «De kosmische komedie» als ruimtereis – een interview met Frank Westerman
door Elio Baldi
Dante’s werk begint bij de aarde en het aardse, maar eindigt in alledrie de delen bij de sterren. Hij reikt tot de sterren middels poëzie en verbeelding en reist naar de hemel via de wetenschap. Frank Westerman verwoordt in zijn recente boek De kosmische komedie ook pöetisch-precies de verstrengeling van…
- Frank Westerman, De kosmische komedie (Querido Fosfor 2021), 284 blz.
Dante en het islamitisch paradijs
door Christian Lange
De theorie dat Dante bepaalde formele en ook inhoudelijke elementen van de Goddelijke Komedie ontleend heeft aan islamitische bronnen is niet nieuw. Al in 1919 werd het idee geopperd, in een briljante studie van de hand van de Spaanse Arabist Miguel Asín Palacios. In de eeuw die sindsdien is verlopen…
Politiek & Maatschappij
publieke ruimte
seksualiteit
Het Danteum: meer dan alleen schrijversverering
door Tamara van Kessel
Zevenhonderd jaar na de dood van de Sommo Poeta (‘Opperste Dichter’) en vader van het moderne Italiaans, Dante Alighieri, begint in zijn geboortestad Florence de bouw van het eerste Museum van de Italiaanse Taal. In maar liefst vijftien zalen wil dat museum het verhaal vertellen van het oude, moderne en…
- Thomas Schumacher, Terragni’s Danteum: Architecture, Poetics, and Politics under Italian Fascism (Princeton Architectural Press 2004), 168 blz.
Francesca in de rechtbank
door Elio Baldi
‘Ach, niets zo treurig als in slechte tijdenterug te denken aan ’t geluk van eerst,’zo sprak ze, ‘en uw meester weet dat vast wel! Maar als uw hart zo gaarne weten wilwaarin ons beider liefde is gewortelddan zal ik doen als een die in tranen spreekt. Wij lazen op een…