2022#1 (februari / maart)

Politiek & Maatschappij

publieke ruimte

‘Een dingetje waar millennials eventjes last van hebben’: de wooncrisis in Nederland

door Pieter Kranenborg

Een van de meest pijnlijke en polariserende aspecten van de Nederlandse woningcrisis is het middels ‘bakfietsgentrificatie’ uitdrijven van minder vermogende wijkbewoners, iets waar Massih Hutak zich in zijn nieuwe boek met recht woedend over maakt. Toch, meent Pieter Kranenborg, moet dat proces in een bredere context worden gezien. Die context biedt Hans de Geus, met zijn structuuranalyse van vijfentwintig jaar liberaal woningbeleid, en zijn waarschuwing voor een dreigende tweeklassenmaatschappij.
cultuurkritiek recht

Oorlog(srecht) of vrede: de paradox van de pax Americana

door Barbara Oomen

Aan de hand van Samuel Moyns boek Humane neemt Barbara Oomen de paradoxale beoefening van ‘vreedzame’ oorlog onder de loep. ‘Zou het kunnen dat al die ontwikkelingen in het internationale humanitaire recht, het internationaal strafrecht en de mensenrechten afleidden van de kern: het misdrijf dat oorlog is?’
recht

De grenzen aan het recht: (on)begrensde vrijheden

door Wiebe Hommes

De Amerikaanse rechtspraak is extreem gepolitiseerd – ofwel: de politiek is extreem gejuridiseerd. Dat heeft alles te maken met de manier waarop de rechter aan de grondwet toetst. Nederland heeft die toetsing niet, maar is voor rechterlijke bescherming tegen de wet afhankelijk van mensenrechtenverdragen. Bespreker Wiebe Hommes neemt de situatie in de VS als aanleiding voor een grotere vraag: wat zijn de grenzen aan het recht?

Toen & Nu

oudheid

Theekopjes, wassen beelden en medaillons

door Jacqueline Klooster

In haar nieuwe, rijk geïllustreerde boek volgt Mary Beard de beeldreceptie van de eerste twaalf Romeinse keizers van de oudheid tot de negentiende eeuw. Jacqueline Klooster leest deze geschiedenis en zet een aantal keizersportretten op een rij, variërend van verbeeldingen van machtsverheerlijking tot afschrikwekkende waarschuwingen voor megalomanie.
dekolonisatie

Gevangen: Indonesische dekoloniale denkers in vertaling

door Sadiah Boonstra

De gedeelde Nederlands-Indonesische geschiedenis houdt de gemoederen flink bezig. Daarbij is te merken dat Nederlandse uitgevers zich meer en meer inspannen om naast (nieuwe) Nederlandse inzichten, interpretaties en perspectieven ook Indonesische te laten klinken. Dat resulteerde afgelopen jaar onder meer in een uitgave van de privébrieven van de eerste premier van Indonesië en in heruitgaven van de beroemde romans van Pramoedya Ananta Toer. Maar het heruitgeven van historisch antikoloniaal werk in de tegenwoordige taal van de voormalige kolonisator is een waagstuk dat uiterste oplettendheid vereist. Sadiah Boonstra leidt ons door het mijnenveld.

Wetenschap & Wij

taal

Woorden wegen zwaarder als je denkt

door Marjolijn Voogel

Alomtegenwoordig en tegelijk grotendeels onbekend: de normen die de taal, ons meest belangrijke instrument, structureren en bepalen. Waarom bestaat er zoiets als een ‘standaardtaal’? Wanneer is fout ook echt fout, wie bepaalt dat, en waarom zou je? Marjolijn Voogel neemt ons mee op een excursie door het onuitputtelijke veld van de historische taalsociologie.
klimaat

Levenswerk

door Frans W. Saris

Als schrijver, bestuurder en wetenschapper wijdt Louise Fresco zich al decennia aan wereldvoedselvraagstukken. In haar laatste roman De planenjager uit Leningrad blikt ze terug op het leven en werk van de Sovjet-plantkundige Nikolaj Vavilov. Frans Saris leest het als een bevlogen pleidooi voor biotechnologie, genetische modificatie en politieke interventie, maar vooral als een ode aan kennis en vindingrijkheid.
wetenschapsbedrijf

Hoe woke mag wetenschap zijn?

door Jonathan Soeharno

‘Waar taal als misbruikend machtsmiddel of zelfs geweld geldt en de subjectieve ervaring als norm, is niemand veilig. Om vreedzaam samen te leven zijn wel degelijk gedeelde feiten en gedeelde (morele en juridische) normen nodig.’ De in integriteitsvraagstukken gespecialiseerde ethicus en rechtsfilosoof, advocaat, bestuurder en politicus Jonathan Soeharno roept ons op de discussie over ‘wokeness’ en ‘cancel culture’ boven potentieel polariserende identiteitspolitieke standpunten uit te tillen — maar graag wel zonder het kind met het badwater weg te gooien.

Kunst & Literatuur

boekencultuur

‘Als er een probleem is, moet je het gewoon oplossen’: een interview met Ellah Wakatama

door Vamba Sherif

Op de vorige editie van Winternachten sprak schrijver Vamba Sherif met Ellah Wakatama. De van origine Zimbabwaanse Wakatama begon ooit als uitgeefassistent bij Penguin Classics, was als senior redacteur verbonden aan Jonathan Cape en Random House en is tegenwoordig redacteur voor het Schotse Canongate en voorzitter van de invloedrijke Caine Prize for African Writing. Ze sprak op het festival over haar loopbaan, Afrikaanse schrijvers en redacteuren in de marge van de westerse boekenwereld, en de noodzaak een eigen Afrikaanse boeken- en uitgeefinfrastructuur te ontwikkelen. Sherif werkte het gesprek voor de Nederlandse Boekengids om.
oeuvre schrijvers over schrijvers

Prooi: naast Peter Verhelsts «memoires van een luipaard»

door Valentijn Hoogenkamp

Peter Verhelst wint de Constantijn Huygensprijs. Het juryrapport rept van zijn ‘literaire onrust die naar een geheel eigen universum leidt, soms prachtig intuïtief, soms donker, kritisch en pulserend.’ Voor onze reeks ‘Schrijvers over schrijvers’ schreef Valentijn Hoogenkamp een literaire bespreking van Verhelsts relatief onbekende memoires van een luipaard, waarin de grenzen tussen deze twee schrijversuniversa steeds dunner worden.
roman roman

Blijven proberen, steeds opnieuw

door Arjen Fortuin

De net verschenen, vuistdikke metaroman van Auke Hulst wordt alom geprezen. Arjen Fortuin, die jarenlang recensies bij hem bestelde namens NRC Handelsblad, herkent in De Mitsukoshi Troostbaby Company een staalkaart van de thema’s die Hulst al sinds het begin van zijn schrijverschap aan het uitdiepen is.
beeldende kunst

Troebele geschiedenis

door Linde Luijnenburg

De producties van avant-gardecineast Jonas Mekas (1922-2019) werden lange tijd zonder uitzondering als autobiografisch bestempeld, ondanks het troebele verleden van de Litouwse kunstenaar. Linde Luijnenburg leest Peter Delpeuts onderzoek naar Mekas’ verzwegen oorlogservaringen en verkent de grenzen van hun auteur- en kunstenaarschap.

Toen & Nu

• Alle dossiers
Advertentie
Banner