2021#1 (februari / maart)

Politiek & Maatschappij

democratie

De betekenis van Mark Rutte

door Jouke Huijzer

Kritiek op zijn beleid heeft zelden repercussies voor de positie van Mark Rutte zelf. Dat blijkt andermaal na het geregisseerde aftreden van Rutte III, nu de demissionair premier met overweldigende dominantie in de peilingen alweer in de startblokken staat voor Rutte IV, schrijft Jouke Huijzer. Of zal de aanzwellende kritiek op de Rutte-doctrine van bestuurlijke verhulling, in belangrijke mate verantwoordelijk voor het voortduren en de escalatie van de toeslagenaffaire, zijn achilleshiel blijken?
dekolonisatie

De rollen omgedraaid: over de goede immigrant

door Edurne de Wilde

De 'goede' immigrant is de uitzondering die de regel bevestigt: doorgaans is die migrant namelijk 'slecht' tot het tegendeel bewezen is. In de gelijknamige essaybundels, nu ook in Nederlandse variant beschikbaar, maakt de lezer kennis met migrantenverhalen. De impliciete dialoog tussen de essays overstijgt daarbij het individuele verhaal, schrijft Edurne De Wilde.
economie

Het grootstkapitaal: vermogensongelijkheid in de VS en Nederland

door Johan Heilbron

‘De sterkste schouders betalen relatief minder belasting dan mensen met lage inkomens,’ meldt het CPB in maart 2022. We hebben in Nederland de neiging hoofdschuddend naar de groeiende vermogensongelijkheid in de VS te kijken, en bewonderend naar de innovatieve Amerikaanse miljardairs. Maar bestudering van de superrijken wijst uit dat de innovatoren ver in de minderheid zijn én dat de Nederlandse vermogensberg relatief gezien vrijwel precies even breed, puntig en hoog is. Ons nivellerende, progressieve belastingstelsel bestaat allang niet meer, met dank aan onze belasting(ontduidkings)industrie, een gecompromiteerde economische wetenschap en een boxenstelsel dat vooral de rijken beoogt te belonen, betoogt Johan Heilbron.
cultuurkritiek

Kunst & Literatuur

poëzie

Lopen en dichten

door Piet Gerbrandy

De liefde voor het landschap is wat de poëzie van Hölderlin en Wordsworth verbindt. Waar de eerste juist de grenzen van de taal opzoekt, schept Wordsworth juist een poëtisch idioom dat dicht bij de spreektaal ligt. Ook vandaag de dag is het lezen van deze achttiende-eeuwse dichters nog zeer aan te bevelen, beschrijft Piet Gerbrandy. 
roman

‘Het is anders’: kanker en de macht van een verhaal

door Maaike Hommes

Kanker is een ziekte met weinig spektakel — het is daarom jammer de ziekte en de verhalen erover te beoordelen op hun dramatisch potentieel. Een sterke nadruk op het zieke zelf in narratieve vorm laat weinig ruimte voor de chaos en destructiviteit die kanker met zich meebrengt, schrijft Maaike Hommes.
schrijvers over schrijvers

Onrust als politieke actor: over Sonja Prins

door Aafke Romeijn

In Sonja Prins' poëzie sluipt het moederschap rond op kousenvoeten — het toont een openheid, breekbaarheid en vrouwelijkheid die Aafke Romeijn mist wanneer ze de zoveelste dichtbundel van een man openslaat. Vrouwen hoeven niet op de voorgrond te treden om een verschil te maken, leert de poëzie van Prins. Ze kan evengoed achtergrondruis creëren die het mannenbolwerk ondermijnt.
roman

Dromen uit de noordelijke woestijn

door Pieter Kranenborg

Droomfictie staat voor een uitdaging — een uitdaging die Bae Suah in Untold Night and Day met bravoure aangaat. Dat doet ze sterk, schrijft Pieter Kranenborg: de vervreemding in het verhaal vindt zijn plaats in het hoofd van de lezer. Daarbij nodigt Suah steeds de verklarende ratio uit, deze onderwijl op afstand houdend.
biografie

Een aanstekelijk ballet: de Engelstalige topografische groepsbiografie

door Christien Franken

De topografische groepsbiografie lijkt het begin van een spannend nieuw genre niet-traditionele biografieën, maar werkt zo'n netwerkperspectief? Christien Franken las vijf groepsbiografieën waarin een plaats, gebouw of instelling bepalend is voor de groepssamenhang. Het resultaat: niet-lineaire verhalen, die zich niet louter beperken tot een geschiedenis van wieg tot graf.
muziek

Van luchttrilling tot koude rilling

door Geerdt Magiels

Voor wie het wil horen, zit er in alle geluiden muziek. De emoties die daarmee gepaard gaan worden niet verklankt door de muziek, maar genereert de luisteraar zelf. Toch is muziek bij uitstek een gedeelde ervaring. Hoe kan dat, en hoe werkt muziek? Geerdt Magiels over klank, geluid en muziek — in het vogelrijk, en het luisterend oor van de mens.
roman

Een galmend verleden

door Emma Lesuis

Met De Smeekbede geeft Lianne Damen erkenning aan de doortastendheid van tot slaaf gemaakten en krijgt protagonist Déde de stem die ze verdient, schrijft Emma Lesuis. Maar ook de auteur van deze roman staat niet los van de historische context — wordt Dédés identiteit niet opnieuw afgepakt door een witte Nederlander?
poëzie

Layli & Majnun: een ei met twee dooiers

door Michiel Leezenberg

Het klassiek-Perzische epische gedicht Layli & Majnun werd het voorbeeld voor talloze Perzische en Europese romantische dichters. De recente hertaling van Dick Davis staat op rijm én leest vlot weg, schrijft Michiel Leezenberg. Het is een vertaling die knap recht doet aan Nizami’s rijke, doorleefde taalgebruik.

Wetenschap & Wij

filosofie

Een eigenaardige mix van onkunde en geleerdheid

door Pouwel Slurink

Leven wordt gekenmerkt door membranen, je eigenheid wordt bepaald door al het andere buiten de deur te houden. Dat is althans het standpunt van Th. C.W. Oudemans in Moeder Natuur. Maar vormen membranen eigenlijk wel de essentie van het leven? Pouwel Slurink betoogt dat Oudemans biologie onvolledig is: hij gebruikt de wetenschap vooral om zijn eigen ideeën te staven.
paleontologie

Toen & Nu

religie

Van wensdenken naar waarheid, en weer terug: het gospel van Jezus’ vrouw

door Lieke Wijnia

In Veritas speurt de lezer mee naar de herkomst en echtheid van het beruchte papyrusfragment 'the Gospel of Jezus'. Het levert een interessante blik achter de schermen van zowel het academische als het journalistieke bedrijf, schrijft Lieke Wijnia. Daarbij maakt auteur en onderzoeksjournalist Ariel Sabar zelf ook vieze handen, al zijn claims ten spijt.
geschiedenis

Coming-aut: een geschiedenis van de autisme-emancipatie

door Niels Springveld

Men spreekt doorgaans over autisten, maar zelden met. De aannames over wat autisme is en wat ‘de autist’ wel of niet kan zijn niet alleen dehumaniserend, maar ook gevaarlijk, ziet Niels Springveld. Maar hoe organiseer je je als je sociale interactie niet vanzelfsprekend vindt en moeite hebt om alledaagse informatie en prikkels te verwerken?
dekolonisatie

De persistentie van afhankelijkheden

door Peter Meel

Op de dag af vijfenveertig jaar na de Surinaamse onafhankelijkheid is de relatie tussen Nederland en de voormalige kolonie nog altijd verkrampt. Die onafhankelijkheid kan gezien worden als gebiedende wijs der tijd, in het licht van de dekolonisatiegolf destijds. Maar de erfenis van Anton de Kom en oud-minister Jan Pronk is nog onverminderd actueel, aldus Peter Meel.
Advertentie
Banner