2022#3 (juni / juli)

Wetenschap & Wij

wetenschapsbedrijf

Niets persoonlijks

door Ilse Josepha Lazaroms

Werken aan de universiteit als alleenstaande moeder, hoe is dat? Vooral een ruw ontwaken, schrijft Ilse Lazaroms in dit persoonlijke essay, want 'de neoliberale universiteit drijft op de gedachte dat je nooit goed genoeg bent. Dat het altijd beter kan. En er is altijd wel iemand die bereid is meer te werken. Meer borrels bij te wonen. Meer offers te maken. Lukt je dat niet (moet je toevallig je kind ophalen)? Helaas. Voor jou ontelbare anderen.' En het moederschap? Ja zeg. 'Straks komt iedereen met verzoeken. Kwesties. Persoonlijke zaken.' – 'Ja,' zegt de prof, 'het is ook een hondenbaan.' Realiseert de universiteit zich eigenlijk nog wel dat haar maatschappelijke verantwoordelijkheid zich uitstrekt tot haar medewekers?
klimaat

COPping out: vijftig jaar klimaatpolitiek

door Alexander Nieuwenhuis

Het rapport van de Club van Rome is dit jaar 50, de almaar grimmiger verwachtingen stapelen zich steeds rapper op en Extinction Rebellion roert zich na een coronapauze weer volop. Wat moet een mens daar nu mee? In zijn superlongread bespreekt Alexander Nieuwenhuis de receptie van de klimaatcrisis, slalomt hij langs de zeven stadia van rouw, op weg naar iets van handelingsperspectief: ‘Wat als we nu eens zouden proberen te overleven? Het is te verkiezen boven “Een beter milieu begint bij jezelf.” Maar wat vraagt zoiets in feite van ons?’
geschiedenis

‘Something is rotten, in big history’

door Lukas M. Verburgt

Nu de eerder doodverklaarde geschiedenis haar wederopstanding beleeft op het wereldtoneel, is het voorstelbaar maken van een toekomst die beter is dan het heden belangrijker dan ooit. In de NIAS-Wesselingreeks gaat Lukas M. Verburgt in gesprek met prominente historici om erachter te komen wat dit betekent voor de rol van de geschiedenis in het heden. Waarom en hoe bestuderen zij het verleden? Welke historische kennis streven zij na in hun werk? Wat maakt deze kennis relevant? Op welke manieren helpt hij ons het heden beter te begrijpen en alternatieve toekomsten voor te stellen?

Kunst & Literatuur

essays

Over wie ziek (mag) zijn

door Maaike Hommes

Lichamelijke pijn en ziekte maken onmiskenbaar deel uit van het leven. Toch vinden we ze nauwelijks terug in de literatuur. Het zou onmogelijk zijn om de ervaring van ziekte recht te doen in de taal. Onzin, constateert Maaike Hommes na lezing van de twee bundels van Uitgeverij HetMoet over het onderwerp.
poëzie

Nieuwe wegen: activistische en activerende lyriek in «Barricadepoëzie»

door Hannah van Binsbergen

‘De literaire canon houdt niet van politiek’, schrijft Hannah van Binsbergen, en ‘dichters die rechtstreeks vanuit een politieke strijd schreven, kunnen op de vergetelheid rekenen’. De samenstellers van Barricadepoëzie brengen hier verandering in en pleiten voor een repolitisering van poëzie aan de hand van taalvernieuwing en autonomie.
boekencultuur

De existentiële inefficiëntie van de kwaliteitsboekhandel: over ‘browsen’ als cultureel verschijnsel

door Maarten Asscher

Aan de vooravond van de Boekenweek buigt Maarten Asscher zich over de economische ‘inefficiëntie’ van de kwaliteitsboekhandel en de levensvatbaarheid van deze bedrijfstak, die onlangs nog als niet-essentieel werd weggezet. Wijst Jeff Deutsch’ In Praise of Good Bookstores richtingen aan die deze hybride culturele instelling kunnen behouden voor de toekomst?
oeuvre

De taal als anker in een voortrazend leven

door Geerte Verduijn

Geerte Verduijn laat zich meevoeren door de inspirerende levenshoudingen van de personages uit de romans van Poolse auteur Wiesław Myśliwski, op wiens oeuvre Nederland lang heeft moeten wachten. ‘Het Oog van de Naald laat net als Myśliwski’s andere boeken zien dat de mens een onstuitbare neiging heeft tot zelfcreatie.’
biografie schrijvers over schrijvers

(N)iets met kinderen ofzo

door Sytske van Koeveringe

Lange tijd rolde Sytske Frederika van Koeveringe met haar ogen als het onderwerp ‘kinderen’ voorbijkwam. Tot een plotselinge lichamelijke sensatie zich van haar meester maakte. En totdat zij Gloria las: een ‘belachelijk lekker’ boek van Koen Sels over het leven als papa met zijn kind. Geen boek dat helpt bij een plotse en intense kinderwens, maar dat wel troost biedt als het gaat om onzekerheid, somberte en het grillige kunstenaarsbestaan.
  • Koen Sels, Gloria (het balanseer 2019), 160 blz.
biografie

Kleine auteurs, grote verhalen?

door Lodewijk Verduin

Lodewijk Verduin leest en vergelijkt de zoektochten van drie biografen naar schrijvers van wie de namen de gemiddelde literatuurliefhebber misschien niet veel zeggen. ‘Binnen het raamwerk van een levensloop springt de hedendaagse literaire biograaf van het persoonlijke naar het politieke, en brengt hij grote en kleine geschiedenissen met elkaar in contact.’
beeldende kunst

We zijn wat we zien: meekijken met Oek de Jong

door Thomas van Huut

Oek de Jong kijkt graag, en vol overgave. Thomas van Huut kijkt met hem mee, in de essays uit Het glanzend zwart van de mosselen, en ziet een begenadigde, tastende schrijver voor wie beelden altijd leidend zijn.
boekencultuur

Tegenstrijdige berichten aan het thuisfront

door Geerte Verduijn

Braziliaanse brieven van de befaamde bezorger van Portugese en Braziliaanse literatuur August Willemsen wordt dit najaar na meer dan dertig jaar heruitgegeven. Volledig terecht volgens Geerte Verduijn, die in Willemsens brieven over ontheemding, verlangen, of de tegenzin om op te staan een tijdloze menselijkheid leest.
roman

Onwerkelijke beelden en een hekel aan duiding: Silvina Ocampo en Leonora Carrington

door Annelies Verbeke

Schrijverscollectief Fixdit.nu streeft naar meer diversiteit in de canon en het literaire veld. Op deze plek delen de auteurs van Fixdit hun visie op literaire teksten die van belang zijn voor een meerstemmige wereld. Allereerst Annelies Verbeke, die een reeks surrealistische verhalen van Silvina Ocampo en Leonora Carrington op een rij zet.
roman

Ellen, Betsy en Zabiba

door Jacqueline Klooster

De roman geschreven door een politicus blijft een interessant gegeven, zo vindt ook Jacqueline Klooster. Wie schrijft, die blijft, leken Hillary Clinton en Saddam Hoessein te denken. Maar hoe zit dat dan, zeker in dat laatste geval, met Barthes’ ideeën wat betreft de dood van de auteur?

Politiek & Maatschappij

publieke ruimte

Ruimte voor mensen: de sociale stad van Herman Hertzberger

door Melle van Maanen

De aftastende stijl van Christien Brinkgreve’s biografie van Herman Hertzberger past volgens Melle van Maanen goed bij de adaptieve bouwstijl van de architect. Open structuren, collectiviteit en het dagelijks leven zijn de constantes in haar portret van Hertzberger, wiens visies op wonen, de stad en de maatschappij nog altijd relevant zijn.
cultuurkritiek

‘De fragiele ruimte van gedeelde dromen’: nostalgie naar de wereld van Svetlana Boym

door Guido van Hengel

Dit gruwelijk duidelijke moment in de geschiedenis van Europa laat maar weinig ruimte voor de fragiele streken van nostalgische herinnering. Toch blijft Guido van Hengel onwillekeurig terugkeren naar het werk van Svetlana Boym, en haar nostalgie naar een verloren tijd – nostalgie die nu zelf herinnering wordt.
landbouw/visserij

De visser: belichaming van de natie, ultieme vreemde

door Wouter van Acker

‘Maar manneke toch, Urk begrijpen? Dat lukt je nooit.’ Vanwaar de obsessie met vissers en hun dorpen? Wat belichaamt de visser in onze cultuur, en wat doet dat moet ons begrip van deze mensen en gemeenschappen? Wouter van Acker voert ons mee naar Urk, het Amerikaanse Tangier Island en het Engelse Newlyn.
cultuurkritiek

Vrijheid, gelijkheid en broederschap, of: de kwade dronk van de Franse politieke cultuur

door Marjolein Corjanus

Met de Franse presidentsverkiezingen achter de rug en de parlementsverkiezingen op komst, houdt Marjolein Corjanus de drie kernbegrippen van de Franse nationale identiteit kritisch tegen het licht. Vier recente boeken door jonge vrouwelijke auteurs stellen de oude, veelal door ‘hommes de gloire’ bepaalde waarden van liberté, fraternité, egalité op nauwkeurige en soms uiterst pijnlijke wijze aan de kaak.

Toen & Nu

geschiedenis

Het verhaal van iedereen

door Sicco de Knecht & Enzo Rossi

Misschien hebben we al die tijd de verkeerde vraag gesteld… Met die premisse trappen David Wengrow en wijlen David Graeber hun grensoverstijgende aanval op de gevestigde orde af in Het begin van alles. Want wat nu als de vraag waar ongelijkheid vandaan komt in zichzelf op een verkeerde aanname berust: dat de mens ooit in een ‘primitieve’ staat geleefd heeft. Sicco de Knecht en Enzo Rossi bespreken.
geschiedenis

Stille vijver of drukbevaren zijtak? Het interbellum in Nederland

door Samuël Kruizinga

Historici hebben lang gedacht dat de veelbewogen tijdsgeest van het interbellum aan Nederland, dat in de Eerste Wereldoorlog immers neutraal was, volledig voorbij ging. Onderzoeken van Frits Boterman en Wouter Linmans laten zien dat niets minder waar is. Door Samuël Kruizinga.

Toen & Nu

• Alle dossiers
Advertentie
Banner