2022#5 (oktober/november)
Politiek & Maatschappij
politiek
dekolonisatie
publieke ruimte
democratie
seksualiteit
Vlaanderen als één groot zomerkamp
door Jouke Huijzer
Conner Rousseau als enfant terrible van de Vlaamse sociaaldemocratie? Gewapend met de boeken van Ico Maly, Mark Elchardus en Rousseau’s eigen T. neemt politiek onderzoeker Jouke Huijzer de staat van de Belgische politiek onder de loep.
- Conner Rousseau, T. (Borgerhoff & Lamberigts 2020), 208 blz.
- Ico Maly, Vooruit! Politieke vernieuwing, digitale cultuur en socialisme (Epo 2021), 200 blz.
- Mark Elchardus, Reset. Over identiteit, gemeenschap en democratie (Ertsberg 2021), 608 blz.
De wereld door de ogen van kolonisten
door Farah Bazzi
Wat hebben de superrijken en rechts-populistische politici geleerd van de kolonisten van weleer? Met The World Turned Inside Out van Lorenzo Veracini in de hand trekt Farah Bazzi een duidelijke lijn van het klassieke, naar buiten gerichte kolonialisme naar een moderne, naar binnen gerichte variant.
- Lorenzo Veracini, The World Turned Inside Out: Settler Colonialism as a Political Idea (Verso 2021), 320 blz.
Es gibt viele Alternativen
door Pieter Kranenborg
Wat zijn wooncoöperaties eigenlijk, en kunnen ze ons helpen de acute woningnood te bestrijden? Pieter Kranenborg las Operatie wooncoöperatie en speurde naar mogelijke oplossingen. Zou het echt zo zijn dat de oplossing allang bestond, of is het tijd voor een woningcoöperatie 2.0?
- Arie Lengkeek & Peter Kuenzli, Operatie wooncoöperatie. Uit de wooncrisis door gemeenschappelijk bezit (Valiz 2022), 256 blz.
Onze gedeelde grenzen
door Kristof Smeyers
‘Sociologisch, maar democratisch gevaarlijk.’ Reset, het vuistdikke manifest van cultuursocioloog Mark Elchardus, heeft in Vlaanderen veel stof doen opwaaien. Onze kersverse redacteur Kristof Smeyers houdt zijn argument voor ons nog eens kritisch tegen het licht.
- Mark Elchardus, Reset. Over identiteit, gemeenschap en democratie (Ertsberg 2021), 608 blz.
‘We zijn nog nooit vrij geweest’: over de verstrengeling van politiek en verlangen
door Laura Weeda
Het persoonlijke ís politiek. Maar in hoeverre dragen we zelf de verantwoordelijkheid voor de bestaande ongelijkheden op het gebied van liefde en seks? Laura Weeda las de essaybundel The Right to Sex van de Indiaas-Britse hoogleraar en politiek filosoof Amia Srinivasan en bevraagt daarmee de overheersende sociale, politieke en seksuele heteronormativiteit.
- Amia Srinivasan, Het recht op seks: feminisme in de 21ste eeuw (vert. Anne Marie Koper & Isabel Goethals) (De Geus 2022), 360 blz.
Kunst & Literatuur
biografie
boekencultuur
oeuvre
oeuvre
roman
Tusschen normalen en abnormalen
door Irene Geerts
Fré Dommisse worstelde lang met het imago van voormalig psychiatrisch patiënt. Nu is er – bijna honderd jaar na de eerste druk uit 1929 – een nieuwe editie van haar debuut Krankzinnigen. Irene Geerts schreef over de destigmatiserende werking van deze autobiografische en tijdloze roman.
- Fré Dommisse, Krankzinnigen (De Geus 2022), 240 blz.
Lezen of je leven ervan afhangt
door Marjolijn Voogel
Lezen als culturele verworvenheid? Volgens Ruud Hisgen en Adriaan van der Weel bepaalt geletterdheid voor een groot deel onze identiteit. Marjolijn Voogel las hun pleidooi in De lezende mens en vraagt zich af of het tij van de schermcultuur nog te keren is.
- Ruud Hisgen en Adriaan van der Weel, De lezende mens. De betekenis van het boek voor ons bestaan (Atlas Contact 2022), 344 blz.
Alles leeft en doodt en sterft en leeft
door Guido van Hengel
Oud-oorlogsverslaggever Curzio Malaparte was van alles: een non-conformist, een provocateur, een enfant terrible. Maar bovenal was hij de schrijver van onvergetelijke romans. Hoewel, romans? Guido van Hengel spitte door het oeuvre van een schrijver die niet altijd even makkelijk te plaatsen was, maar wel zijn stempel wist te drukken op de Europese literatuur.
- Curzio Malaparte, De Wolga ontspringt in Europa (vert. Jan van der Haar) (Koppernik 2022), 304 blz.
- Curzio Malaparte, Kaputt! (vert. Jan van der Haar) (De Arbeiderspers 2005), 611 blz.
- Curzio Malaparte, Dagboek van een vreemdeling in Parijs (vert. Jan van der Haar) (De Arbeiderspers 2014), 308 blz.
Monstruositeit: Anne Carsons teksten
door Roelof ten Napel
Genders en genres, metaforen en catastrofes, essays en gedichten – in het werk van Anne Carson staat de vorm nooit vast. Roelof ten Napel springt door een bewegend oeuvre dat zich niet laat kennen door clichés of voorgekauwde wetmatigheden.
- Anne Carson, Eros, bitterzoet (vert. Jip Lemmens) (Octavo 2022), 240 blz.
- Anne Carson, Rood (orig. Autobiography of Red en Red doc>, vert. Marijke Emeis) (Koppernik 2022), 336 blz.
- Anne Carson, Short Talks (Brick Books 2015), 75 blz.
- Anne Carson, The Beauty of the Husband (Random House 2002), 160 blz.
- Anne Carson, Plainwater (Random House 2000), 272 blz.
- Anne Carson, NOX (New Directions 2009), 192 blz.
Vuurtorenwachten
door Yra van Dijk
Schrijverscollectief Fixdit.nu streeft naar meer diversiteit in de canon en het literaire veld. Op deze plek delen de auteurs van Fixdit hun visie op literaire teksten die van belang zijn voor een meerstemmige wereld. Yra van Dijk las Lighthousekeeping, waarin Jeanette Winterson de interseksualiteit als geen ander botvierde.
- Jeanette Winterson, Lighthousekeeping (HarperCollins 2005), 304 blz.
Toen & Nu
geschiedenis
geschiedenis
geschiedenis
Strijd tegen de kortzichtigheid: de jaren zestig in het geding
door Ruud Abma
Spruitjes versus beatniks en provo's – de generatiestrijd domineert ons beeld van de jaren vijftig en zestig. Maar wat gaat er achter dit cliché schuil? Cultuurpsycholoog Ruud Abma legt drie boeken over dit bijzondere tijdsgewricht naast elkaar en stelt het beeld scherp.
- Piet de Rooy, Alles! En wel nu! Een geschiedenis van de jaren zestig (Wereldbibliotheek 2020), 224 blz.
- Ad van Liempt, De roaring fifties. De vernieuwers van de jaren vijftig (Balans 2022), 304 blz.
- Eric Duivenvoorden, Rebelse jeugd. Hoe nozems en provo’s Nederland veranderden (Nieuw Amsterdam 2015), 248 blz.
Van reiziger tot revolutionair
door Nadia Lie
Hoe groeit een losbandige bohemien uit tot polyinterpretabel symbool van verzet? Nadia Lie bestudeerde de hernieuwde uitgaves van Che Guevara’s dagboek en brievencollectie en combineert hiermee het beeld dat men heeft van de Argentijnse verzetsstrijder met zijn schriftelijke nalatenschap.
- Ernesto Che Guevara, Boliviaans dagboek (vert. Tineke Hillegers-Zijlmans & Frieda Kleinjan-van Braam) (De Geus 2021), 288 blz.
- Ernesto Che Guevara, Met gloedvolle revolutionaire groet (vert. Henriëtte Aronds & Brigitte Coopmans) (Athenaeum-Polak & Van Gennep 2022), 376 blz.
Thermidor, de dag dat Robespierre was uitgepraat
door Stefaan Marteel
De val van Robespierre was plots en genadeloos. De hevigheid van de storm van 'Thermidor' verhulde lang wat er die dag nu precies gebeurde en vooral waarom – met centraal de vraag waarom de man in het centrum van de Franse Revolutie zijn eigen onheil niet wenste af te wenden. Stefaan Marteel bespreekt de zorgvuldige reconstructie van de dag door Colin Jones, met Marcel Gauchets analyse van het revolutionaire discours als contrapunt.
- Marcel Gauchet, Robespierre: The Man Who Divides Us the Most (vert. Malcolm DeBevoise) (Princeton University Press 2022), 224 blz.
- Colin Jones, The Fall of Robespierre: 24 Hours in Revolutionary Paris (Oxford University Press 2021), 592 blz.
Wetenschap & Wij
geschiedenis
wetenschapsbedrijf
ecologie
filosofie
biologie
technologie
De opkomst van kritische digitale geschiedschrijving
door Lukas M. Verburgt
Nu de eerder doodverklaarde geschiedenis haar wederopstanding beleeft op het wereldtoneel, is het voorstelbaar maken van een toekomst die beter is dan het heden belangrijker dan ooit. In deze reeks gaat Lukas M. Verburgt in gesprek met prominente historici om erachter te komen wat dit betekent voor de rol van de geschiedenis in het heden. In de derde bijdrage voor de NIAS-Wesselingreeks: Jo Guldi over digitale geschiedschrijving.
- Jo Guldi, The Long Land War: The Global Struggle for Occupancy Rights (Yale University Press 2022), 600 blz.
Religie en wetenschap eeuwige vijanden? Ontleding van een hardnekkig idee
door Lieke Wijnia
De conflictthese – de harde tweedeling tussen religie en wetenschap – werd jarenlang voor waar aangenomen: hardnekkige geloofsovertuigingen zouden afbreuk doen aan wetenschappelijke integriteit. Maar moet dat idee niet worden bijgesteld? Lieke Wijnia brengt aan de hand van drie boeken deze werelden dichter bij elkaar.
- Bonnie Garmus, Lessen in chemie (vert. Eefje Bosch) (Boekerij 2022), 384 blz.
- David Hutchings en James C. Ungureanu, Of Popes and Unicorns: Science, Christianity, and How the Conflict Thesis Fooled the World (Oxford University Press 2021), 280 blz.
- Yaa Gyasi, Verheven koninkrijk (vert. Nicolette Hoekmeijer) (De Bezige Bij 2020), 320 blz.
Bestudeerd bestaan
door Wytske Versteeg
’De vraag is hoe we bestuderen, en wat dat doet met ons bestaan.’ Wytske Versteeg leest in de essays van Johan van der Gronden een inspirerend onderzoek naar haast vergeten verstandhoudingen met een ongrijpbare buitenwereld.
- Johan van den Gronden, Het vlindertje van Methusalem (Athenaeum 2022), 224 blz.
De queeste van Questa
door Miriam Rasch
'Je kunt het een vorm van resonantie noemen, een soort gefluister van de wereld.' In plaats van een titel bespreekt Miriam Rasch nu eens een hele serie. De Questareeks van uitgeverij Letterwerk welteverstaan, met jonge filosofische essayisten die uit zijn op de herbetovering van de wereld.
- Lotte Spreeuwenberg, Liefde en revolutie (Letterwerk 2021), 96 blz.
- Evelien van Beeck, Als je de muziek niet hoort. Essay over onttovering (Letterwerk 2020), 80 blz.
- Dorine Vergote, Het raadsel van het geluk. Filosoferen met Marcel Proust (Letterwerk 2022), 64 blz.
- Ben Schomakers, De tranen van Electra. Over vrijheid en de Griekse tragedie (Letterwerk 2021), 96 blz.
- Virginie Platteau, Hoe luidt de stilte? Een kleine filosofie van de stilte (Letterwerk 2021), 80 blz.
- Katrien Schaubroeck, Iris Murdoch. Een filosofie van de liefde (Letterwerk 2020), 84 blz.
De toekomst is maakbaar (en alles kan kapot)
door Renée van Amerongen
De biologie als oplossing voor al onze problemen. De auteurs van The Genesis Machine plaatsen meteen een kanttekening bij die hoopvolle stelling. Renée van Amerongen verdiepte zich in dit populairwetenschappelijke liefdeskind uit de pen van twee realistische optimisten: deels promotie voor een spannend nieuw vakgebied, deels bezorgd manifest – en continu laverend tussen deze twee uitersten.
- Amy Webb & Andrew Hessel, The Genesis Machine: Our Quest to Rewrite Life in the Age of Synthetic Biology (Hachette 2022), 352 blz.
Dansen met technologie
door Eva van der Graaf
Veel beschouwingen op technologie en kunstmatige intelligentie zijn gegoten in doemscenario’s of lofzangen. Eva van der Graaf leest Miriam Rasch en Mark Coeckelbergh, die oproepen om technologie uit de mal van de plastische robot te halen en terug in de wereld te plaatsen. Voor beide schrijvers biedt de dans een metafoor om te zien wat technologie teweegbrengt, en om onze eigen vrijheid ten aanzien van technologie te begrijpen.
- Mark Coeckelbergh, The Political Philosophy of AI (Polity 2022), 186 blz.
- Miriam Rasch, Autonomie. Een zelfhulpgids (Prometheus 2022), 127 blz.
