2024#3 (juni / juli)

Wetenschap & Wij

antropologie

Dakloosheid en de individualisering van sociaal lijden

door Luisa T. Schneider

Huisvesting is een basisbehoefte en ligt besloten in de structuur van onze samenleving. Tegelijkertijd wordt huisvesting in Nederland niet gezien als basis om sociale problemen te overwinnen, maar als iets dat pas terugverdiend wordt als die problemen overwonnen zijn. Antropoloog en research fellow aan het NIAS Luisa T. Schneider kaart verschillende misvattingen over dakloosheid aan en vraagt zich af welke factoren onvoorwaardelijke huisvesting tegenhouden.
sociologie

Hoe dekoloniseer je de sociale wetenschap? Pierre Bourdieu, Abdelmalek Sayad en de ‘koloniale sociologie’

door Johan Heilbron

Sociologen Abdelmalek Sayad en Pierre Bourdieu onderhielden een jarenlange samenwerking vanuit de rotsvaste overtuiging dat het Franse kolonialisme niet alleen bestreden, maar ook bestudeerd moest worden. Socioloog Johan Heilbron las drie exemplarische publicaties over deze herontdekte ‘sociologie van het kolonialisme’, die ieder op hun eigen manier rekenschap geven van het koloniale verleden van het vakgebied.
filosofie

Recht doen aan een boek dat je bespreekt: repliek aan Paul van Tongeren

door Jan van Eijck

Auteur Jan van Eijck reageert op filosoof Paul van Tongerens lezing van zijn boek Twijfelen aan de werkelijkheid. Een boek voor chaotische tijden. ‘Volgens mij is het van groot belang om onderscheid te maken tussen gezamenlijke waarheidsvinding en zoeken naar wederzijds begrip, want die twee zijn niet hetzelfde.’
filosofie

Paul van Tongeren reageert

door Paul van Tongeren

Jan van Eijck, auteur van Twijfelen aan de werkelijkheid zette kanttekeningen bij filosoof Paul van Tongerens benadering van zijn boek. In deze dupliek bestudeert Van Tongeren waar het verschil in hun interpretatie ontstaan is aan de hand van de vraag: gaat de mens eerst op zoek naar begrip of betekenis, in de zoektocht naar gedeelde waarheid?
ecologie

De stad als biotoop

door Jelle Reumer

Verdringt de mens door stedenbouw de oorspronkelijke natuur, of kunnen we de stedelijke natuur inmiddels tot een geheel eigen biotoop verklaren? Bioloog Jelle Reumer richt zich op deze vraagstukken en de ontwikkeling van stadsnatuur in de laatste decennia. ‘De stad is een natuurgebied geworden en dat besef is een heuse paradigmawisseling.’

Kunst & Literatuur

boekencultuur

Ongevraagd advies 

door Daphne de Heer

Vaste columnist voor de Nederlandse Boekengids Daphne de Heer zoekt er de kracht voor: ieder nummer haar kijk op kwesties in de wereld van de Nederlandse literatuur.
signalementen

Rentrée d’Hiver-Printemps 2024

door Marjolein Corjanus & Manet van Montfrans

Welke boeken verschenen de afgelopen maanden in Frankrijk, wat houdt Franse lezers bezig, en op welke auteurs en debutanten hebben literaire jury’s en (Nederlandse) uitgevers hun ogen gericht? Marjolein Corjanus en Manet van Montfrans gidsen ons langs de nieuwste publicaties en geven een idee van geschreven werelden op de grens van biografie en fictie, waarin zowel AI en big tech, als de kunstwereld, het koloniale verleden en twee sternen centraal staan.
poëzie

Wars van slachtofferschap

door Eelco Couvreur

Robin Block won met Handleiding voor Ontheemden de Herman de Conickprijs 2024. Eelco Couvreur prijst zowel de taal als de vorm van Blocks gedichten: autonoom, compromisloos en vernieuwend – een bundel die zingt. ‘Met Handleiding voor Ontheemden slingert Robin Block poëzie die weinig op heeft met het clichébeeld van “de Indo” met schwung de wereld in.’
vertalen

Paula Stevens, ‘geleerd taalverliefde’

door De Jury van de Martinus Nijhoff Vertaalprijs

Het Cultuurfonds kent de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff 2024 toe aan vertaler Paula Stevens voor haar vertalingen uit het Noors. ’De jury is zeer onder de indruk van haar vertaaloeuvre: omvangrijk, divers, en vooral telkens weer van hoge kwaliteit. Het werk van een geleerde taalverliefde. Daarnaast is Paula Stevens een bijzondere pleitbezorger van eminente Noorse auteurs in de Nederlandse taal.’
essays roman

Liefde, gaten en blinde vlekken in de nietsontziende polder

door Ilse Josepha Lazaroms

De rechten voor Yael van der Woudens debuutroman werden door haar Amerikaanse agent in korte tijd aan meer dan dertien landen verkocht. Van der Wouden, mede-oprichter van Uitgeverij Chaos, schrijver van Engels- en Nederlandstalige (genomineerde) essays en verhalen, schrijfdocent, schreef The Safekeep (in het Nederlands De bewaring), volgens Ilse Josepha Lazaroms 'een duister mooi boek, vol barsten, scherven, en schaduwen' tegen het decor het zwijgende en ontkennende naoorlogse Nederland.
Aldaar

De internationale boekenbeurs van Cairo

door Djûke Poppinga

‘De boekenbeurs van Cairo werd in 1969 in het leven geroepen door de Algemene Egyptische Boekorganisatie. In de jaren daarna zou de beurs uitgroeien tot de grootste en meest veelzijdige van de Arabische wereld. Maar is hij wel zo veelzijdig?’ In de rubriek Aldaar laten literair vertalers Hanneke van der Heijden en Djûke Poppinga en hun collega’s zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Aldaar

Burhan Sönmez kiest een andere taal

door Hanneke van der Heijden

‘Na vijf romans in het Turks koos auteur en voorzitter van PEN International Burhan Sönmez voor zijn nieuwe boek een andere taal: het Koerdisch. Die taalkeuze komt voort uit zijn verlangen ‘om terug te keren naar huis’.’ In de rubriek Aldaar laten literair vertalers Hanneke van der Heijden en Djûke Poppinga en hun collega’s zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Aldaar

Chinese literatuur de wereld in

door Mark Leenhouts

‘China is een literatuurland. Het heeft een traditie zo oud als de westerse, met een rijkdom waar men trots op is, maar waarvan men tegelijkertijd weet dat de wereld, vooral de westerse, er maar mondjesmaat kennis van neemt.’ In de rubriek Aldaar laten literair vertalers zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
film

De demonen van ambitie en twijfel

door Abel van Oosterwijk

Harry Hosman stelde onlangs Frans Weisz' Dagboeken van een filmmaker samen, een eerste overzichtswerk van de regisseur dat overwegend vanuit zijn eigen perspectief verteld wordt. Het boek bestaat daarmee niet alleen uit soms opzienbarende dagboekaantekeningen, maar is ook een verkenning van Weisz als persoon en zijn rol in de Nederlandse filmgeschiedenis.
kunstgeschiedenis

De toekomst is nu: de herontdekking van Hilma af Klint

door Lieke Wijnia

Vroeg-twintigste-eeuwse kunstenaars die contact onderhielden met geesten. Misogynie in de kunsthistorische canon. Spiralen als oervormen. Kunsthistoricus Lieke Wijnia laat zien hoe al die zaken samenkomen in het leven en de receptie van de Zweedse Hilma af Klint. Aan de hand van drie recente publicaties legt Wijnia uit waarom Af Klint juist nu weer herontdekt wordt.

Politiek & Maatschappij

erfgoed

Roofkunst en restitutie, de dief en de toeschouwers

door Pieter van Os

Is het ene historische onrecht te vergelijken met het andere? Historici houden er niet van, om begrijpelijke redenen. Maar in roofkunstkwesties ontkom je er niet aan, ziet Pieter van Os.

Toen & Nu

kolonialisme

Een ongelijkzijdige driehoek: voorwerpen en koloniale macht

door Karwan Fatah-Black

Twee nieuwe historische onderzoeken benaderen de opkomst van nieuwe en machtige handelaren en bestuurders binnen de Trans-Atlantische mensen- en goederenhandel met oog op prestigieuze voorwerpen en geschenken. Historicus Karwan Fatah-Black las de publicaties van Ana Lucia Araujo en Nicholas Radburn en wendt zich tot de Nederlandse geschiedenis.
kolonialisme

Een familiegeschiedenis in ademnood

door Melle van Maanen

In De Kesslers. Een familiegeschiedenis in olie en staal schetst historicus Jeroen Koch de geschiedenis van de vroege Koninklijke Shell en Tata Steel door de ogen van de familie Kessler. Het resultaat is een portret van de familieleden die de twee bedrijven koste wat kost zo groot maakten. Een waar publieksboek, schrijft Melle van Maanen, en tegelijkertijd een grafsteen voor een achterhaald model van vooruitgang én de aarde.
biografie

‘Hij verhinderde zelf elk begrip’: Annet Mooijs Ischa Meijer

door Jaap Cohen

'Mooij schrijft onverbloemd over het verbijsterende gedrag van Ischa Meijer, maar laat zijn mooie kanten wel degelijk ook in de biografie naar buiten komen.’ Jaap Cohen weet als geen ander hoe je een biografie over een omstreden publiek figuur schrijft. Hij las Annet Mooijs biografie van Ischa Meijer en ziet zowel een voortzetting van het eerdere biografische werk van historicus Evelien Gans, als een heel eigen benadering en stijl.

Politiek & Maatschappij

• Alle dossiers
Advertentie
Banner